Doanh nghiệp vận tải biển vẫn còn nhiều khó khăn
Theo Đại diện Tổng công ty Hàng hải VN (Vinalines) cho rằng, những năm qua, thị trường truyền thống của đội tàu Việt Nam đa số là các tuyến hàng hóa có giá trị lợi nhuận thấp, thời gian xếp hàng lâu, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tranh chấp thương mại như: Việt Nam đi Bangladesh, Philippines, Malaysia. Dự báo thị trường vận tải dành cho đội tàu Việt Nam sẽ càng thu hẹp khi những mặt hàng đội tàu Việt Nam vốn có lợi thế vận chuyển đã “đảo chiều”. Ví dụ mặt hàng gạo, nếu thời gian trước, đội tàu biển trọng tải 3.000 DWT của Việt Nam có thế mạnh khi gạo xuất qua Trung Quốc đi đường tiểu ngạch thì từ năm 2017 trở lại đây, DN Trung Quốc mua gạo chính ngạch, thị phần của đội tàu Việt Nam bị đội tàu Trung Quốc cạnh tranh gay gắt.
Phó cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam Bùi Thiên Thu cho biết, vận tải biển Việt Nam đang sở hữu đội tàu đứng thứ 4 ASEAN, thứ 32 thế giới với khoảng 1.600 con tàu nhưng hoạt động nhỏ lẻ, manh mún. Đội tàu container dù đã được nâng lên gần 40 tàu nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu vận tải các mặt hàng chuyên dụng như: bột đá, gạo. Nguồn nhân lực trong lĩnh vực vận tải biển hiện nay cũng đang trong tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ”, sỹ quan, thuyền trưởng nhiều, thuyền viên phục vụ ngày càng hao hụt mà nguyên nhân chính xuất phát từ mức thu nhập. “Mức lương trung bình của thuyền viên hiện chỉ dao động 7 - 10 triệu đồng.
Trong khi đó, ông Phạm Hải Bằng, Trưởng phòng Thủ tục tàu biển (Cục Đăng kiểm VN) cho biết, thời gian tới, hoạt động của vận tải biển thế giới dự báo sẽ khó khăn hơn khi Ủy ban BVMT biển (MEPC) của Tổ chức Hàng hải quốc tế (IMO) đã quyết định giới hạn hàm lượng lưu huỳnh trong nhiên liệu tàu biển 0,5% sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2020 (giới hạn hiện tại là 3,5%). Theo thống kê, sẽ có khoảng 70 nghìn tàu biển bị tác động bởi quy định này.
Ông Bùi Thiên Thu đề xuất cần áp dụng mức lương tối thiểu của thuyền viên lên khoảng 15-16 triệu đồng. Nhà nước cũng cần xem xét, chi ngân sách cho công tác đào tạo thuyền viên như: Miễn học phí, miễn phí ăn, ở để tạo điều kiện cho ngành hàng hải thu hút nhân lực.
Theo ông Trịnh Thế Cường, Trưởng phòng Vận tải và Dịch vụ hàng hải, để nâng cao năng lực cạnh tranh của vận tải biển, tới đây cần đề xuất Tổng cục Đường bộ VN phối hợp với các cục liên quan rà soát cụ thể từng tuyến vận tải kết nối với các bến cảng, kho bãi; Chỉ ra từng điểm nghẽn trong kết nối các phương thức vận tải. Từ đó, xây dựng các phương án nâng cao hoạt động và đề xuất cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển các tuyến đó một cách bền vững. Thời gian tới, cơ quan chức năng cần tiếp tục triển khai một số tuyến kiểu mẫu như: Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng (vận chuyển phân lân, xi măng), tuyến đường sắt vận tải container lạnh Bắc - Nam, tuyến kết nối đường hàng hải với ĐTNĐ từ Quảng Ninh, Hải Phòng lên Việt Trì (Phú Thọ). Đây là những tuyến kết nối có năng lực vận chuyển lớn, thời gian vận chuyển hợp lý và giá cước có lợi cho DN.
VITIC tổng hợp
