Chứng nhận xuất xứ C/O: ‘Át chủ bài’ tiếp cận ưu đãi thuế từ EVFTA

Phân tích và dự báo về thị trường logistics, chuỗi cung ứng quốc tế và trong nước, độ tin cậy của lịch trình, tình hình hoạt động tại các cảng biển, cửa khẩu, thị trường giao nhận, chuyển phát, kho bãi, bất động sản, doanh nghiệp logistics mới nhất, VUI LÒNG XEM TẠI ĐÂY

--------

Chứng nhận xuất xứ C/O chính là "át chủ bài" của ngoại giao thương mại. Trong đó, C/O đã hỗ trợ rất lớn cho doanh nghiệp tiếp cận và tận dụng ưu đãi từ EVFTA.

EU dành mức cam kết cao nhất cho hàng hóa Việt Nam

Theo thống kê của Hải quan Việt Nam, 5 tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại 2 chiều giữa Việt Nam và EU tiếp tục khởi sắc, đạt 29,76 tỷ USD, tăng 11,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xuất khẩu sang EU đạt 23,02 tỷ USD, tăng 13,2% so với cùng kỳ năm trước; nhập khẩu từ EU đạt 6,74 tỷ USD, tăng 7,2%.

Một trong những lực đẩy thúc thương mại Việt Nam - EU tăng trưởng đột phá ngay cả khi bối cảnh kinh tế toàn cầu gặp nhiều thách thức, đó chính là việc cộng đồng doanh nghiệp châu Âu và Việt Nam đã và đang tận dụng rất tốt những ưu đãi, lợi thế từ Hiệp định EVFTA.

Hiệp định EVFTA có hiệu lực từ ngày 1/8/2020. Sau 5 năm thực thi, doanh nghiệp Việt Nam và EU đã cơ bản tận dụng rất tốt những ưu đãi từ Hiệp định.

Trong buổi họp trực tuyến với Cao ủy Thương mại và An ninh kinh tế EU - Maros Sefcovic vào cuối tháng 6/2025, khẳng định EVFTA đã và đang mở ra những xa lộ hội nhập, phát triển cho kinh tế Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã nhấn mạnh, sau 5 năm kể từ ngày hiệu lực, EVFTA đã trở thành động lực giúp trao đổi thương mại giữa Việt Nam và EU tăng trưởng tích cực. EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam trong khi Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của EU trong ASEAN.

Cùng chung quan điểm, ông Trần Ngọc Quân - Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU cũng nhận định, kể từ khi EVFTA có hiệu lực, gần 100% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩu sau một lộ trình ngắn.

“Đây là mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho Việt Nam trong các hiệp định FTA đã được ký kết tới nay. Lợi ích này đặc biệt có ý nghĩa khi EU liên tục là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của ta hiện nay” - Tham tán Trần Ngọc Quân nhấn mạnh.

Không những vậy, theo ông Trần Ngọc Quân, hiện nay, EU coi trọng quan hệ với Việt Nam. Hàng hóa Việt Nam không trùng lặp, cạnh tranh với hàng của EU. Người tiêu dùng châu Âu ngày càng cởi mở, ưa chuộng hàng châu Á chất lượng. Chính vì vậy, việc thực thi EVFTA là cơ hội gia tăng sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam so với hàng hóa cùng loại của các nước trong khu vực châu Á, đặc biệt về giá tại thị trường EU.

Cũng theo phân tích từ Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU, từ năm 2024, các doanh nghiệp xuất khẩu nông thủy sản, dệt may, giày dép... từ Việt Nam sang EU được hưởng ưu đãi thuế quan nên nhiều mặt hàng có lợi thế so với các nước trong khu vực, có thể mở rộng vào thị trường EU như: gạo, tôm, hạt điều, trái cây, sản phẩm chế biến từ gạo, trái cây, rau củ quả…

“Át chủ bài’ tiếp cận ưu đãi thuế từ EVFTA

Đáng chú ý, báo cáo Chỉ số Niềm tin Kinh doanh quý II/2025 do EuroCham thực hiện đã chỉ rõ “Chứng nhận xuất xứ C/O chính là át chủ bài của ngoại giao thương mại, trong đó, C/O đã hỗ trợ rất lớn cho doanh nghiệp tiếp cận và tận dụng ưu đãi từ EVFTA”.

Cụ thể, EuroCham phân tích: Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) là tài sản chiến lược không chỉ đảm bảo quyền tiếp cận ưu đãi thuế quan từ các FTA trong đó có EVFTA, mà còn là nền tảng củng cố niềm tin với các đối tác quốc tế. Theo khảo sát BCI, có đến 56% doanh nghiệp (chủ yếu là các tập đoàn quy mô lớn) cho biết họ nộp chứng từ C/O hàng tháng.

Trong khi phần lớn doanh nghiệp nhận được C/O trong khoảng 3 - 5 ngày làm việc, vẫn còn 12% phản ánh tình trạng chậm trễ kéo dài hơn một tuần, có thể dẫn tới gián đoạn chuỗi cung ứng và gia tăng chi phí hoạt động. Ở chiều ngược lại, 5% doanh nghiệp cho biết đã nhận được C/O trong vòng 24 giờ - một tín hiệu tích cực cho thấy hiệu quả đang được cải thiện ở một số khâu trong quy trình hải quan.

Kể từ ngày 5/5/2025, Bộ Công Thương đã chính thức tiếp quản quy trình cấp Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O), với định hướng thúc đẩy chuyển đổi số trong một số khâu then chốt. Động thái này được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao, vì hứa hẹn sẽ cắt giảm thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý và tích hợp hiệu quả hơn với hệ thống hải quan điện tử và chữ ký số, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp thực thi EVFTA tốt hơn.

Xây dựng liên minh giữa các doanh nghiệp xuất nhập khẩu

Mặc dù doanh nghiệp Việt Nam và EU đang tận dụng rất tốt EVFTA để thúc đẩy thương mại, song Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, dư địa để hai bên tăng cường hợp tác từ EVFTA còn rất lớn.

Một trong những giải pháp quan trọng giúp doanh nghiệp tận dụng tốt hơn EVFTA cũng như thúc đẩy thương mại hai bên, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các thành viên EU sớm hoàn tất phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU (EVIPA) vì nếu có hiệu lực, hiệp định này sẽ thúc đẩy đầu tư chất lượng cao của EU vào Việt Nam trong các lĩnh vực mà EU có thế mạnh như năng lượng tái tạo, cơ sở hạ tầng, sản xuất công nghiệp... Từ đó, thúc đẩy nhập khẩu nhiều hơn từ EU, giúp cán cân thương mại giữa hai bên cân bằng hơn.

Trong khi đó, Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU cho hay, thuế quan, quy tắc xuất xứ là rào cản hiện hữu đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang EU.

Tham tán Trần Ngọc Quân chỉ rõ, hiện nay các cam kết về quy tắc xuất xứ của EU rất chặt chẽ, thông thường các mặt hàng muốn được hưởng ưu đãi thuế quan thì nguyên liệu phải đáp ứng được một tỷ lệ về hàm lượng nội khối nhất định (nguyên liệu có xuất xứ tại EU hoặc Việt Nam).

Đây là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp Việt bởi nguồn nguyên liệu cho sản xuất hàng xuất khẩu hiện nay chủ yếu được nhập khẩu từ Trung Quốc hoặc các nước trong ASEAN. Thêm vào đó là các yêu cầu bắt buộc về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, dán nhãn, môi trường... của EU rất khắt khe và không dễ để đáp ứng.

Khi rào cản thuế quan không còn là công cụ hữu hiệu để bảo vệ, EU có xu hướng sử dụng nhiều hơn các biện pháp như chống bán phá giá, chống trợ cấp hay tự vệ để bảo vệ ngành sản xuất nội địa, nguy cơ về các biện pháp phòng vệ thương mại rất lớn.

Chưa kể, hàng hóa Việt Nam chủ yếu là hàng gia công, hàng nông sản xuất thô, chưa tạo được giá trị gia tăng cho sản phẩm nên lợi nhuận còn thấp. Nhiều hàng hóa chưa đáp ứng các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm theo quy định EU. Mặc dù giá cước vận tải đường biển có giảm, vận chuyển đường không chưa giảm nhiều, logistics chưa được cải thiện, ảnh hưởng giảm khả năng cạnh tranh với sản phẩm cùng loại được nhập khẩu từ các nước Nam Mỹ, châu Phi và Trung Đông xuất khẩu sang EU...

Khắc phục những rào cản này, Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU khuyến nghị, doanh nghiệp xuất khẩu trong nước cần xây dựng và thực hiện chương trình xúc tiến thương mại, quảng bá nông, lâm, thủy sản ở thị trường EU thật sự chuyên nghiệp, bài bản, dài hạn, tích hợp với với các hoạt động quảng bá văn hóa, du lịch.

Cùng đó, phối kết hợp xây dựng 2 liên minh lớn giữa các nhà xuất khẩu bao gồm: trái cây và thủy sản để xây dựng chuỗi cung ứng và kênh phân phối ổn định ở thị trường EU theo kênh siêu thị thực phẩm tại EU. Bởi hiện nay, xu hướng có nhiều doanh nghiệp Việt kiều tại châu Âu (Hà Lan, Bỉ, Pháp, Anh Ba Lan…) tham gia nhập khẩu trực tiếp hàng hóa từ Việt Nam sang phân phối tại châu Âu thay vì thông qua đối tác nhập khẩu người Hoa và châu Âu, tạo ra hệ sinh thái mới  liên kết giữa các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam và kết nối và phân phối tại hệ thống cửa hàng châu Á, các chuỗi nhà hàng châu Á tại EU và bước đầu thâm nhập đưa vào phân phối tại các hệ thống siêu thị EU.

Theo thống kê của Hải quan Việt Nam, 5 tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại 2 chiều giữa Việt Nam và EU tiếp tục khởi sắc, đạt 29,76 tỷ USD, tăng 11,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, xuất khẩu sang EU đạt 23,02 tỷ USD, tăng 13,2% so với cùng kỳ năm trước; nhập khẩu từ EU đạt 6,74 tỷ USD, tăng 7,2%.

Hoàng Hòa (Link gốc Báo Công Thương)

(3) Nghiên cứu thị trường sắt thép, vui lòng xem TẠI ĐÂY

(4) Thông tin thị trường M&A thế giới và Việt Nam, vui lòng xem TẠI ĐÂY

(5) Phân tích biến động các chỉ tiêu logistics của Việt Nam giai đoạn 2017-2023, so sánh với kế hoạch và dự báo, vui lòng xem TẠI ĐÂY